Relatie- of Concurrentiebeding

De afgelopen periode is de arbeidsmarkt weer behoorlijk aangetrokken en krijgen we steeds meer vragen over het aangaan van een relatie- of concurrentiebeding (hierna te noemen relatiebeding) in tijdelijke arbeidsovereenkomsten.

Na de invoering van de Wet Werk en Zekerheid op 1 januari 2015 is een relatiebeding in principe verboden in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. De achterliggende gedachte is dat deze werknemers al een in duur beperkt contract hebben en dat iedere beperking van de mogelijkheden om elders een (vast) contract aan te gaan of als zelfstandige aan de slag te gaan in dezelfde branche, volgens de regering onwenselijk is. De tijdelijke werknemer ondervindt anders dubbel nadeel.

Tenzij...
Uiteraard kunt u als werkgever wel een belang hebben bij een relatiebeding in een tijdelijk contract en het ook zeer wenselijk vinden. De wet biedt daarom nog één mogelijkheid om een relatiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd op te nemen. In het relatiebeding moet dan door de werkgever een schriftelijke motivering worden  opgenomen, waaruit blijkt dat het beding noodzakelijk is vanwege zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. Deze zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen moeten niet alleen bestaan op het moment van het aangaan van het beding, maar ook op het moment dat de werkgever zich op het beding beroept. Kortom, bij het begin en bij het einde van de arbeidsovereenkomst.

Wat is een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang?
De wetgever heeft hierop geen antwoord willen (of durven) geven. Dit vergt namelijk per geval een specifieke afweging en motivering. Wel heeft de wetgever nog meegegeven dat een motivering gelegen kan zijn in hele specifieke kennis of bedrijfsinformatie die de werknemer op zal doen, waarbij u als werkgever onevenredig wordt benadeeld als de werknemer overstapt naar een concurrent.

Enkele voorbeelden
Inmiddels zijn er al verschillende uitspraken geweest. Hieruit blijkt dat rechters zeer kritisch kijken naar de motivering van het relatiebeding. Het is een hele zware toets. Hieronder enkele voorbeelden van motiveringen bij een relatiebeding die op het eerste oog een gedegen motivering lijken, maar door de rechter als onvoldoende zijn bestempeld.

“Werkgever heeft zwaarwegende bedrijfsbelangen die het in de arbeidsovereenkomst opnemen van het relatiebeding en concurrentiebeding noodzakelijk maken. Werkgever hecht veel waarde aan opleiding van haar medewerkers, hetgeen betekent dat zij veel tijd in opleiding investeert en hiervoor ook kosten worden gemaakt. Dit geldt in het bijzonder voor de functie van de medewerker. Verder zal de medewerker in zijn functie al direct vanaf de aanvang van het dienstverband kennis verwerven van het door werkgever opgebouwde netwerk, het marktgebied, de behoeften en de werkwijze van werkgever. Gelet op de zeer concurrentiegevoelige detacheringsbranche waarin werkgever opereert, bestaat er wegens de bij werkgever specifiek verworven kennis en kunde vrees voor benadeling van werkgever indien de medewerker na beëindiging van de arbeidsovereenkomst in strijd handelt met het relatiebeding en/of concurrentiebeding. De bij werkgever specifiek verworven kennis en kunde zou door de medewerker immers kunnen worden aangewend om, direct of indirect, concurrerende activiteiten te verrichten.”
_____

“Werkgever heeft een belang bij het opnemen van het concurrentiebeding in verband met zwaarwichtige bedrijfs- en/of dienstbelangen, die onderstaand nader zullen worden toegelicht. In de functie van sales intercedent bestaan de werkzaamheden van Werknemer voornamelijk uit:

• contact met klanten, relaties, leveranciers
• ondersteuning van beleidsbepalende / strategische werkzaamheden
• werkzaamheden met vertrouwelijke softwaresystemen

Werknemer zal door het uitoefenen van bovengenoemde functie over relevante kennis en vertrouwelijke informatie beschikken die zeer waardevol is voor een concurrerende onderneming. Zo zal Werknemer inzicht hebben in:

• offertes/ marges / inkoopprijzen
• marketing- / verkoopstrategieën
• klantenbestand en/of kennis van de klant
• leveranciers
• kennis van een bepaald systeem o.i.d.
• contractvoorwaarden
• nieuw te ontwikkelen producten / diensten

Gezien de vertrouwelijkheid van deze informatie en specifieke kennis, evenals de relevantie hiervan voor haar organisatie, is het voor Werkgever van groot belang dat werknemer gebonden is aan het in dit beding opgenomen verbod.”

Het blijkt wel dat rechters zeer kritisch zijn en in de praktijk zal het héél moeilijk zijn om een relatiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd stand te laten houden.

Oplossing in de dagelijkse praktijk…

• Sla de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd over en biedt de werknemer direct een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd aan.
• Ga een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd aan met de werknemer zonder relatiebeding;
  • En laat de werknemer een addendum ondertekenen waarin deze akkoord gaat met de toevoeging van het relatiebeding bij omzetting van de arbeidsovereenkomst naar onbepaalde tijd.
  • En biedt op het moment van verlenging  bij voorkeur een volledig nieuwe arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd aan met relatiebeding.
  • En indien u de verlenging van bepaalde naar onbepaalde tijd toch regelt met een brief, vermeld daar dan nogmaals in dat als afwijking van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd het relatiebeding van kracht wordt. Vermeld wel de volledige tekst van het relatiebeding in de brief.