Crowdfunding wel of geen vergunning

We krijgen steeds vaker vragen over crowdfunding en dan met name of een crowdfunding platform vergunningsplichtig is of niet. In mei 2011 hebben de AFM en De Nederlandse Bank al enige handvatten geboden. Omdat crowdfunding steeds vaker voorkomt vraagt dit om verdere professionalisering. Hiertoe zijn een aantal zaken opgenomen in het wetsvoorstel Wijzigingswet Financiële Markten 2016. Onderstaand proberen wij u alvast inzage te geven wat crowdfunding precies is en wanneer een crowdfunding platform vergunningsplichtig is.

Crowdfunding is een alternatieve wijze om een project te financieren en is er in verschillende vormen, afhankelijk van het doel van de partij die een financieringsbehoefte heeft (de geldnemer). Via een - doorgaans online - platform brengt de exploitant (het crowdfunding platform) meerdere investeerders (de geldgevers) en geldnemers bij elkaar voor zeer uiteenlopende, veelal kleinschalige doelen van ideële of commerciële aard. Voorbeelden zijn de financiering van een bedrijf in oprichting, de verstrekking van microkredieten of de uitgave van een cd of boek.

Werkzaamheden crowdfundingplatform
Het bedrijfsmodel van een crowdfunding platform is – kort gezegd – gericht op het werven van veelal kleine bedragen bij een grote groep financiers (de ‘crowd’) voor de financiering van een project (de ‘funding’).

Voor het bijeenbrengen van geldgevers en geldnemers ontvangt de exploitant van het platform een vergoeding van de geldnemers, van de geldgevers of van beiden. Dit kan een vast bedrag zijn per participant en/of een percentage van de projectfinanciering. Doorlopend kan het platform ook inkomsten genieten als de rente en aflossing van een lening of de uitbetaling van dividenden en terugbetaling van geïnvesteerde gelden via het platform verloopt. De exploitant vraagt voor dergelijke werkzaamheden in de regel een vergoeding. De betaling van gelden loopt doorgaans via een Stichting Derdengelden. De geldgevers maken het bedrag van hun lening/investering over naar de stichting en na een succesvolle inschrijving op een project worden de gelden doorbetaald aan de geldnemer. Bij onvoldoende inschrijvingen, worden de gelden geretourneerd aan de geldgevers.

De werkzaamheden die het crowdfunding platform verricht zijn gericht op het tot stand brengen van een overeenkomst tussen de geldgevers en een geldnemer. Deze werkzaamheden hebben een bedrijfsmatig karakter omdat het crowdfunding platform hiervoor een beloning ontvangt.

Vormen van crowdfunding
Bekeken vanuit de geldgever, kan crowdfunding op vier verschillende manieren plaatsvinden:

• doneren – geld schenken voor een goed doel
• sponsoring – ondersteunen van een project van een bedrijf of particulier, tegen een geringe (niet-financiële) tegenprestatie
• lenen – uitlenen van geld aan een bedrijf of particulier
• investeren – investeren in bedrijven

Bij elk project waaraan een geldgever deelneemt, bestaat het risico dat er misbruik wordt gemaakt van zijn vertrouwen. Bij donor- en supportinitiatieven gaat het vaak om kleine bedragen en goede doelen.

Bij lenen en investeren kunnen de bedragen echter sterk oplopen en zijn de beweegredenen van investeerders om te participeren veelal van commerciële aard. In dergelijke gevallen is sprake van een toenemend risico van publieksmisleiding, die de belangen van de investeerders kunnen schaden. Deze crowdfunding platforms waar door de geldgevers geld geleend of geïnvesteerd wordt vallen doorgaans onder toezicht van de AFM.